Spring naar content

Een goede column schrijven is een kunst

een-goede-column-schrijven-is-een-kunst

Een goede column schrijven is een kunst

In dit blogbericht leer je niet hoe je een goede column schrijft. Want wanneer is een column goed? Dat is heel persoonlijk en hangt helemaal af van je bedrijf, magazine of krant. Een column schrijven biedt heel veel vrijheid, omdat het een kanttekening is, een vrije interpretatie of een luchtige afwisseling ten opzichte van de andere teksten in je (online) magazine of krant. Het is als de vrije slag onder het zwemmen, als de mening van tante Janet en als het schijfje citroen in een glas drinken: als je een column wilt schrijven kan alles, en er zijn maar beperkte regels voor. Ga je hier dan helemaal niets van leren? Nou, dat misschien wel.

Vrije slag

Een goede column schrijven is als de vrije slag in het zwemmen: het maakt niet uit met welke techniek je naar de overkant komt. In de praktijk zie je echter dat veel zwemmers de borstcrawl of een variant daarop hanteren, omdat ze daarmee de grootste kans hebben om te winnen. Ook bij columns is het zinvol om de techniek van het schrijven tot in de puntjes te beheersen. Naast een foutloze tekst zijn er een aantal onderdelen die een column onderscheiden: je schrijft op persoonlijke titel, je prikkelt lezers met nieuwe inzichten of laat hem huilen, lachen of kwaad worden.

Voor het schrijven van een column kun je veel technieken toepassen, waaronder:

  • Overdrijven
  • Spiegel voorhouden
  • Persoonlijk maken
  • Met de deur in huis vallen
  • Spelen met taal: nieuwe woorden verzinnen, grof of juist veel te beschaafd taalgebruik
  • Spelen met ritme: oneindig lange opsommingen, variaties tussen lang en kort
  • Zintuigen gebruiken: horen, zien, voelen, ruiken, proeven
  • Sprekende voorbeelden gebruiken
  • Beeldend schrijven: bijvoeglijke naamwoorden en situatiebeschrijvingen
  • Verrassende invalshoek en/of einde

De mening van tante Janet

Of je nou wilt schrijven over het nieuws, politiek, wetenschap, dating, bijenkasten, tandpastadopjes of een ergernis zoals niet synchroon draaiende windmolens; een column krijgt past kleur als je er een persoonlijk tintje aan geeft. In een column zet je alles naar je eigen hand. Dat kun je invullen met een verzonnen voorbeeld, zoals je niet-bestaande tante Janet.

Iedereen heeft wel zo’n tante die als een ongeleid projectiel rondloopt tijdens de familiebarbecue. Bij ons is dit tante Janet. Met een stevige pas stapt ze op bezoekers af om ze gewenst en het liefst ongewenst van adviezen te voorzien. In één adem roept ze naar drie mensen tegelijk dat ze: (A) te dik zijn en vooral meer mayonaise moeten gebruiken om dat in stand te houden, (B) gisteren ook zo heeft genoten van het feestje waar de koude kant van de familie niet uitgenodigd was en (C) adviseert om na het vrijen nog even met de beentjes omhoog te blijven liggen om de kans op zwangerschap te vergroten. Iedereen kijkt gelijk naar Carmen, die huilend wegloopt. Niemand weet hoe je een gesprek start met iemand die net haar tweede miskraam heeft gehad, maar tante Janet krijgt het dankzij haar geschreeuw toch voor elkaar: drie boze vriendinnen ontfermen zich gelijk om de snikkende Carmen.

Tante Janet is venijnig, strooit met roddels en houdt aanwezigen maar wat graag een spiegel voor. Maar is het wel de boodschap van tante Janet, of van jouzelf? Door te schrijven vanuit voorbeelden kun je je lezer veilig een boodschap vertellen, zonder dat hij zich direct aangevallen voelt. Venijn, grof taalgebruik en gekke personages zijn uitgangspunten die je voor een column kunt gebruiken, maar smaken verschillen.

Ome Carmiggelt

Misschien ben je niet zo uitgesproken en wil je liever ingetogen columns schrijven. Simon Carmiggelt was een van de grootste Nederlandse schrijvers die deze stijl uitmuntend beheerste. Carmiggelt zou zich niet richten op de uitgesproken tante Janet, maar op de verlegen echtgenoot die op ieder feestje stil in een hoekje wegkruipt.

In een hoek tussen de rododendrons en een bedje van keurig gemanicuurde rozen staat een man met hangende schouders. Willem slaat altijd twee borreltjes achterover, voor hij überhaupt met iemand durft te praten. Voor ik er erg in heb, spreekt hij mij aan. “Weet u, ik houd zoveel van haar. Ze is zo ondernemend en zorgt ervoor dat ik altijd thuiskom in een schoon huis. De telefoonrekening is weliswaar erg hoog iedere maand, maar ja, hoe vertel ik haar dat... Weet u, ze was zo’n mooi vrolijk slank meisje vroeger toen ik haar leerde kennen. Ze heeft me zo trots gemaakt. Ze deed altijd alles voor me. Nog steeds. Eigenlijk vind ik haar nog steeds het mooist als ze niet praat. Maar ze praat altijd. Altijd.” Hij schudt zijn hoofd en kijkt naar zijn papperige vrouw in een roze jurk, die een eindje verder op luidruchtige toon een angstig kijkende man de les leest over mayonaise. “Weet u,” zegt hij met een flonkering in zijn oog, “iedere ochtend sta ik anderhalf uur eerder op om naar haar te kijken. Dat is het enige moment dat ik haar zachtjes kan vertellen wat mij allemaal bezig houdt, zonder dat ze terug praat. En dat ik van haar houd.”

Column voor jouw organisatie

Een goede column is als citroen in een glas drinken: fris, soms een tikje zuur, maar altijd als een garnering die het geheel mooier maakt. Over welk onderwerp je ook wilt schrijven, of welke stijl of toon je ook kiest: schrijf een column die past bij jouw organisatie. Maak het gerust iets ondeugender, bedachtzamer of zoek grenzen op. Het is het handigst om een column te laten schrijven door een medewerker, een (lokaal) bekend persoon of iemand waarvan je de schrijfstijl goed kent. Is dat niet mogelijk? Dan neemt één van onze tekstschrijvers persoonlijk contact met je op. Wij schrijven een column volgens jouw wensen, en jij ondertekent dit met je eigen naam.