Ga je interviewen? Vermijd deze valkuilen

Iedere tekstschrijver loopt er wel eens tegenaan: je houdt een interview met iemand, maar het gesprek loopt niet zo lekker. Je krijgt maar niet de antwoorden die je nodig hebt voor goede quotes. Bovendien heb je niet de hele dag de tijd, want vanmiddag moet de tekst aangeleverd worden. De kans is groot dat niet de geïnterviewde het probleem is, maar jij. En dat is eigenlijk alleen maar fijn, want daar kan je zelf iets aan veranderen.

We zetten de grootste valkuilen voor een interview voor je op een rij.

1. Slechte voorbereiding

“Nee, ik ben al een jaar geen docent meer, maar adviseur van het onderwijsteam.”

Zonder een goede voorbereiding is de kans groot dat je domme of irrelevante vragen gaat stellen. Je gaat er bijvoorbeeld nog vanuit dat de geïnterviewde een docent is, terwijl hij een jaar geleden al gepromoveerd is tot een andere functie binnen de organisatie. Dit soort situaties leiden er vaak toe dat je contactpersoon geërgerd raakt. Hij of zij maakt tijd voor jou vrij, dus is het jouw taak om goed voorbereid te zijn. Bezoek de website van de locatie, bekijk de LinkedInpagina van je contactpersoon en lees je in wat betreft het onderwerp. Je laat zien dat je interesse hebt als je vragen op maat zijn gemaakt. Daardoor praat de ander gemakkelijker en krijg je veel meer informatie.

2. Alles draait om deadlines

“Mijn deadline nadert en ik weet niet of ik het interview nog voor die tijd aan je kan laten lezen.”

Het is jouw interview, jouw artikel en jouw verantwoordelijkheid dat je de deadline haalt. Maar met al die punten hoef je de geïnterviewde niet lastig te vallen. Als jouw tijdsdruk doorsijpelt naar je contactpersoon, is de kans groot dat hij zich opgejaagd gaat voelen. Een professionele persvoorlichter kan zoiets opzij zetten, maar een microbioloog die eens per jaar wordt gevraagd om iets over zijn vakgebied te vertellen, heeft daar meer moeite mee en is sneller van zijn stuk gebracht. Daardoor worden antwoorden misschien korter of voelt iemand zich minder vrij om iets te vertellen. Je lost dit op met een goede voorbereiding. Zo kan je efficiënter en dus ook sneller interviewen.

3. Onvoldoende informatie

“Quote….”

Soms heb je het idee dat je na een interview te weinig informatie hebt. Heb je alles wel begrepen? Ben je wel diep genoeg op de onderwerpen ingegaan? Je krijgt meer quotes met de volgende tips:

• Vraag naar de bekende weg. Met het antwoord schrijf je een quote om de tekst levendiger te maken.
• Vat tijdens het gesprek de antwoorden samen en wees daarna even stil. Je gesprekspartner zal geneigd zijn om jouw samenvatting nader toe te lichten of te nuanceren.
• Vind je iets onduidelijk, ga dan het laatste woord papegaaien. Papegaaien is het nazeggen van het laatste woord, zodat de ander dit vanzelf nader toelicht. Vind je dat spannend? Probeer het dan eerst eens in een gesprek met bekenden. Je zult zien dat ze het helemaal niet gek vinden of dat het ze überhaupt opvalt, zolang je het maar niet de hele tijd doet.
• Verras eens met een persoonlijkere vraag. Wat is de motivatie van de geïnterviewde? Wat vindt hij leuk of belangrijk en waarom? Mensen praten meer als ze af en toe verrast worden. Bovendien houden veel mensen ervan om over zichzelf te spreken. Zelfs de belangrijkste topfunctionarissen.

4. Strak je script volgen

“Zoals ik eerder ook al zei, we hebben in het ziekenhuis drie keer per dag bezoekuren en in het weekend zijn familie en vrienden de hele dag welkom.”

Een goede voorbereiding is belangrijk, maar je kan ook doorschieten. Heb je alle vragen opgeschreven? Dan is de kans groot dat je je lijstje op die volgorde af wilt werken. Maar de persoon die je interviewt, vertelt vaak al veel meer, zodat je direct het antwoord op drie vragen krijgt. Veel mensen zijn geneigd om in het begin al het hele verhaal te vertellen. Als je niet goed luistert, is de kans groot dat je daarna nog veel vragen stelt waarvan je het antwoord al hebt gehoord.

Probeer dus vooral heel goed te luisteren. Durf je script opzij te leggen. Toon oprechte interesse. Waar ben jij nieuwsgierig naar? Je zult merken dat het gesprek soepeler loopt. Als jij steeds de tijd neemt voor de persoon die je interviewt, dan krijg jij op het eind ook de tijd om je vragenlijst nog even door te lezen om te controleren of je niets bent vergeten.

5. Te weinig regie houden

“En toen ging de kat van de buren dood. Nou, dat was me wat, want ze kwam ’s ochtends bij mij waardoor ik helemaal vergat om mijn medicijnen in te nemen. Toen mijn man dat eens was vergeten, ja, die lieve schat is inmiddels vijf jaar overleden, maar ik mis hem nog iedere dag, nou, toen hij dus zijn medicijnen was vergeten…”

Doe je een uur over een interview dat binnen een halfuur klaar kan zijn? Dan is de kans groot dat je te weinig regie houdt over je eigen interview. Dat is vooral lastig als je iemand interviewt die een spraakwaterval is. Het helpt om diegene in het begin even te laten praten, zodat je gesprekspartner zijn ei kwijt is. Stuur het gesprek daarna in de juiste richting door samen te vatten en direct een nieuwe vraag te stellen. Onderbreek de ander op een vriendelijke manier. Noem zijn of haar (voor)naam om aandacht te trekken en erken wat er zojuist gezegd is, maar stuur met je vraag handig weer terug naar het onderwerp.

6. Durf te vragen

“Eigenlijk mag ik er nog niets over zeggen, maar ik kan je wel vertellen dat we maandag een persbericht naar buiten brengen over een nieuwe bestuursfunctie.”

Als interviewer wil je jouw lezer iets nieuws geven. Soms betekent dat ook dat je de moeilijkste vragen moet stellen. Bijvoorbeeld om iemand ter verantwoording te roepen of te confronteren met geruchten die de ronde doen. Doe je dit in het begin van het gesprek? Dan is de kans groot dat het geen prettig gesprek wordt. Zorg er daarom voor dat je de ander eerst leert kennen, maar hij jou ook. Ontspannen mensen voelen zich veilig en verspreken zich sneller. Stel dus eerst alle veilige vragen die je nodig hebt voor je interview, waarna je de juiste toont aanvoelt voor die ene belangrijke vraag. Bijvoorbeeld zodra de drankjes afgerekend zijn, of wanneer je het telefonisch interview al aan het afronden bent.

7. De basis van ieder interview is vertrouwen

“Dankjewel voor je tijd, ik ben erg benieuwd wat je ervan maakt. Veel succes met je artikel!”

Alle valkuilen komen uiteindelijk neer op één punt: het vertrouwen tussen twee mensen. Met een goede voorbereiding kom je zelfverzekerd voor de dag. Maak je gesprekspartner belangrijk, toon interesse en luister goed. Daarna schrijft je artikel zich vanzelf.